Geloof, tolerantie, kansen, respect, armoede, politieke instabiliteit, afscheid en een nieuwe begin, het belang van familie en principes, discipline en afkomst; regisseur Leonard Retel Helmrich stopt veel thema’s in zijn documentaires Stand Van De Zon en Stand Van De Maan. Toch worden ze nooit topzwaar en kan je ook vaak lachen om deze twee documentaires rond de Indonesische familie Sjamsuddin.

De familie is een doorsnee familie die in het Indonesië van eind jaren negentig worstelt om hun sociale positie te verbeteren. We volgen hoe de armoede zoon Bakti verlamt, hoe moeder Rumidjah er voor probeert te zorgen dat haar kinderen en kleinkind Tari er op vooruit gaan. We volgen ze in hun werk, bij hun contacten met buurtgenoten en vrienden en in hun dagelijks leven. Tegen de achtergrond van de politieke instabiliteit, veroorzaakt door allesverslindende corruptie en bijbehorende schandalen, zien we een verzoek tot terugkeer van normen en waarden, slim opgepikt door de islam. Het zet de familiebanden van moeder en zoon Sjamsuddin onder druk, als de laatste (moslim, om met een moslima te kunnen trouwen) geen respect toont voor de religie van zijn moeder (christen).

Het is slechts een van de momenten dat je bewondering krijgt voor de werkwijze van regisseur Leonard Retel Helmrich. Het moet voor hem soms moeilijker geweest zijn om niet in te grijpen dan om het wel te doen. Knap hoe hij het voor elkaar krijgt om zich desondanks niet met zijn onderwerpen te bemoeien, en zij zich op hun beurt niet bewust lijken te zijn van de camera.

Ook de manier waarop hij de uitzichtloosheid van hun situatie in beeld brengt is vaak subtiel en toch veelzeggend. Zoals ook de wijze waarop hij de massapsychologie van de demonstraties verbeeldt fraai is. Daar verdienen ook de cameramensen en de montagetechnicus een pluim; de wijze waarop bijvoorbeeld de scenes met de cobra, Bakti op de treinbrug of het fragment in de waterput in beeld worden gebracht zijn ongekend.

De Stand Van De Zon en De Stand Van De Maan zijn deel 1 en 2 van een trilogie, waarvan De Stand Van De Sterren het afgelopen IDFA opende. Die laatste is niet online te zien (zie de trailer hieronder), de twee vorige wel.

De tip kwam van Meisievanmagdat