Sam Smith leerde zingen van een jazzvocalist, scoorde een wereldhit met de dancetrack Latch en debuteert eind deze maand met het soulvolle dancepopalbum In The Lonely Hour. Na wereldhits te hebben gescoord als gastzanger bij Disclosure en Naughty Boy stapt de winnaar van BBC’s Sound of 2014 nu onder eigen naam in de schijnwerpers. ‘Ik zie mijn leven als een puzzel’.
Zomaar een gedachte na een kwartier praten met Sam Smith: ergens in Engeland zit een PR-bedrijfje dat elk jaar in de eerste week van januari likkebaardend de BBC Sound of 2014 afwacht. Wetende dat, direct na het bekend maken van de top 5 van artiesten waarvan de Britse muziekpers denkt dat ze het komende jaar zullen doorbreken, de telefoon gaat met het verzoek om de 5 artiesten in het lijstje een pittige mediatraining te geven.
Of de pupillen nu Ellie, Marina of Sam heten, het doel van die workshop is hetzelfde: ze behoeden voor al te openhartige uitspraken, persoonlijke ontboezemingen en citaten die teveel afwijken van het type “ik wil dat zoveel mogelijk mensen zich herkennen in mijn muziek” en “mensen moeten zelf hun interpretatie geven aan mijn liedjes”. Wie weleens een interview met een profvoetballer heeft gezien, weet wat voor soort interviews dat oplevert; oppervlakkige, onpersoonlijke en nietszeggende uitspraken en zoutloze artikelen die op de lange termijn funest zijn voor zowel media als artiest. Zou de behoefte aan zo’n cursus het gevolg zijn van de Britse roddelpers, de onervarenheid en leeftijd van de artiest in kwestie (Sam is pas 21, ongeveer dezelfde leeftijd als eerdere winnaars), of toch de angst dat gewaagde uitspraken een potentiële doelgroep afschrikt, in een tijd waarin de muziekverkoop het toch al lastig heeft?
Mocht Samuel Frederick Smith zo’n masterclass ‘Weinig Zeggen in Veel Woorden’ gevolgd hebben (het blijft tenslotte een vermoeden), dan is hij met vlag en wimpel geslaagd, getuige de artikelen die over hem verschenen en de uitkomst van het exclusieve, een kwartier durende face-2-face onderhoud voorafgaand aan zijn optreden in People’s Place.
En dat is jammer, want wat er de afgelopen jaren dan wel mondjesmaat is doorgesijpeld over de zanger biedt genoeg aanknopingspunten voor een boeiend gesprek dat niet alleen maar gaat over hoeveel succes hij al heeft. Allereerst zijn er de bekende muzikale prestaties: Smith was als gastvocalist bij danceduo Disclosure met Latch verantwoordelijk voor een van de grote hits van 2012. Een half jaar later scoorde hij in dezelfde rol (deze keer met Naughty Boy) een nummer 1 hit met de track La La La. Ondanks dat miljoenen mensen zijn stem kenden, wisten maar weinigen hoe de zanger er precies uit zag. Tot hij eind vorig jaar de BRIT Critic Choice Award won en begin dit jaar dus als uitverkorene werd gekroond door de BBC. Die periode van een jaar dat hij bovenaan de hitlijsten stond maar verder anoniem was, beviel hem wel, legt hij uit: ‘Het was vreemd om te zien wat er gebeurt als je een hit scoort, zonder dat je direct in de spotlights staat. Tegelijkertijd was het ook een geschenk. Nu had ik tijd om te leren hoe ik een goede liveshow moet neerzetten, hoe de muziekwereld in elkaar steekt, hoe je met belangrijke mensen moet omgaan en hoe je in interviews niet teveel prijs geeft.’
Dat laatste gaat hem inmiddels uitstekend af. Zelfs over de betekenis van de man- en vrouwsymbolen die hij op zijn wijsvingers heeft laten tatoeëren wil hij niets zeggen. Gevraagd naar de zes managers die hij nog voor zijn achttiende versleet, verklaart hij dat hij er niet over al te veel over wil uitweiden (“het voelde nooit echt goed, en ik zat nog op school”). Met één van zijn voormalige managers maakte hij een album dat nooit is uitgebracht. Zijn huidige manager blijft gedurende de hele vijftien minuten en zes seconden dat de recorder loopt naast zijn pupil zitten en meeluisteren. Hij deelt zijn huidige management met Disclosure, dat hem verbond aan de populaire broertjes Lawrence. Smith: ‘Ik was achttien, net verhuisd van Great Chishill naar Londen en werkte in een café. Mijn vrienden gingen naar de universiteit terwijl ik wc’s schoonmaakte en na werktijd probeerde te slagen in de muziek. Ik was eenzaam en teleurgesteld, een gevoel dat ik verwerkte in Little Sailor. Daarin zing ik dat ik mezelf nog één jaar geef om me te bewijzen. In Londen ging ik met nieuw management in zee. Zij stelden mij voor aan songschrijver Jimmy Napes (het alias van James Napier, die ook werkte met Eliza Doolittle, Jessie Ware en Clean Bandit), en later aan Disclosure. Ik probeerde altijd met zoveel mogelijk mensen samen te werken en mij niet te richten op één sound. Jimmy hoorde Little Sailor en vond het prachtig. Tijdens onze eerste gezamenlijke schrijfsessie schreven we Lay Me Down. Disclosure hoorde die track en vond het te gek, waarna we gezamenlijk Latch schreven. Vanaf dat moment was mijn leven één groot domino-effect.”
De verkiezing als nummer 1 in BBC’s Sound of 2014 betekent de volgende stap in een haast niet te vermijden internationale doorbraak. Die lijst is een godsgeschenk voor elk platenlabel én elke artiest die er in voorkomt. De top 5, elk jaar gekozen door de Engelse muziekindustrie, kan altijd rekenen op een gratis publiciteitsoffensief van een grootte die platenmaatschappijen anno 2014 zelden willen betalen voor debutanten. De muziekpers hobbelt braaf achter het lijstje uit hét popland van Europa aan, voor De Uitverkorene kan na zoveel buzz, publiciteit en de daaruit volgende shows internationaal succes na de release van het album bijna niet meer uitblijven.
In het geval van Smith, een neef van Lily Allen, was het niet de vraag óf hij zou doorbreken, maar wanneer. Natuurlijk is er de liefde voor muziek (“Vanaf het moment dat ik merkte dat ik kon zingen was dat alles wat ik wilde”), de inspiratiebronnen in de vorm van de krachtige vrouwenstemmen van Chaka Khan en Whitney Houston en die gloedvolle soulstem die je niet verwacht van een lad die er uit ziet alsof hij tijdens een potje rugby lachend de tanden uit je mond bodycheckt. Daarnaast is er zijn moeder, een half miljoen pond per jaar verdienende bankier uit Londens financiële centrum The City die in 2009 in het nieuws kwam omdat ze teveel werktijd spendeerde aan de muziekcarrière van haar zoon, het rijtje managers dat van Smith een ster moesten maken, de samenwerkingen die hij via zijn huidige management en platenmaatschappij Capitol Records (onderdeel van major Universal) aan kon gaan met songschrijvers die eerder o.a. Adele, CeeLo Green en Plan B aan hitsucces hielpen. En dan moet zijn debuut In The Lonely Hour nog verschijnen.
Overkoepelend thema op zijn eind aanstaande debuut is een onbeantwoorde liefde. Smith was verliefd op iemand (consequent aangeduid met het multi-interpretabele “een persoon”) die de liefde niet beantwoordde. Smith: “Ik was eenzaam en vol zelfmedelijden toen ik de liedjes voor de plaat schreef. Die periode was mijn lonely hour. Mijn hele leven heb ik nooit iemand gehad die hetzelfde voor mij voelde als ik voor die ander.” Gezien het huidige verloop van zijn carrière lijkt hij het ook veel te druk te hebben om een relatie te krijgen. Sam knikt. “Het is een offer dat ik aan de muziek heb gegeven. Ik zie mijn leven als een puzzel, met mijn carrière, mijn persoonlijke leven, vrienden en hobby’s als puzzelstukken. Het is wachten op dat laatste puzzelstukje.”
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in OOR 5 van 2014. Het artikel lezen in de originele opmaak doe je HIER. Sam Smith speelt 28 november in TivoliVredenburg (uitverkocht)
——————————-
Een half uur, zo lang (of kort) zou het exclusieve interview met Sam Smith gaan duren. Met die wetenschap in het achterhoofd meldde ik mij bij People’s Place, waar ik de artiest die eerder dit jaar door het ijs zakte met zijn live-show op Eurosonic zou gaan spreken over zijn toen nog te verschijnen debuutalbum In The Lonely Hour. De afgesproken tijd loopt al snel uit en na een minuut of veertig worden we door een van zijn meegekomen managers naar Sam geloodst. Met zijn imponerende gestalte oogt de 21-jarige Engelsman als een rugbyspeler uit de Midlands, die lachend de tanden uit zijn mond spuugt na een bottenbrekende tackle. Althans, tot hij daadwerkelijk zijn mond open doet en het vermoeden ontstaat dat Sam vroeger liever met Barbies speelde dan met een rugbybal.
Met Sam, manager twee, de Nederlandse PR-manager Colette en een fotograaf die ons gedurende het interview van een meter of 3 fotografeert en filmt, strijken we neer in de lobby van het naastgelegen hotel. ‘How long do you need?’ is de eerste vraag, en die komt van de manager. ‘Nou, ik zou een halfuur krijgen’, protesteer ik. Daar is inmiddels geen sprake meer van. Een minuut of 15, dan geef ik het op. Er komt nauwelijks iets uit Sam, die al binnen 2 minuten zegt ‘geleerd te hebben niet teveel te zeggen in interviews’ en met veel liefde in clichés, nietszeggende antwoorden en vaagheden verzandt. Doorvragen helpt niet veel, en is -gezien de tijdsdruk- nauwelijks mogelijk. Ik voel me een klein instrument in de PR van een tonnen kostende investering van de platenmaatschappij. Na afloop voel ik mij vies.