‘Heeft de muziekjournalistiek een toekomst?’

Onder die lekker dik aangezette titel vond afgelopen vrijdag een panel plaats op het Noorderslag festival. Naast Gijsbert Kamer, Atze de Vrieze en Coen Schilderman had ook ik zitting in het panel, dat gepresenteerd werd door Niels Aalberts. Het was de eerste keer dat ik plaats had in een panel op het belangrijkste festival voor de Nederlandse muziekindustrie (al had ik er de dag ervoor mijn debuut gemaakt als presentator) en ik voelde me dan ook gevleid dat ik er namens OOR mocht zitten.

Het betekende een uurtje dat veel te snel voorbij was, zo bleek al snel. Ik zat weggedrukt in het hoekje van de veel te kleine Rode Zaal (verschillende mensen konden niet binnenkomen), tussen het raam en Coen. We deelden samen één microfoon, waar Gijsbert en Atze er zelf ieder een hadden. Niels stond naast Gijsbert, waardoor het soms lastig was voor Coen of voor mij om ook iets toe te voegen. Niels hield de vaart (én de humor) er goed in, waardoor sommige onderwerpen niet verder uitgediept konden worden. Het leverde wel een van de leukste panels van het weekend op, zo werd me van verschillende kanten verzekerd, en niet alleen door de vele kennissen, concullega’s (maar en van OOR alleen mijn gewaardeerde freelance-collega’s Alex en Jacob Haagsma) en vrienden in het publiek.

Tot een echt eenduidig antwoord kwam het niet, al waren Atze, Gijsbert en ik (de betaalde muziekjournalisten in het panel, kortom) er van overtuigd dat de muziekjournalistiek zal blijven bestaan. De interesse in muziek, de beleving en het consumeren neemt immers nog steeds toe en ook het aanbod wordt dankzij makkelijke en goedkope opname- en distributiemogelijkheden steeds groter. Het is m.i. meer de vraag hoe de muziekjournalistiek van 2021 er uit zal zien.

Dienke Keizer van Radio 1 programma Lunch! vroeg muziekliefhebbers op welke wijze ze op nieuwe muziek worden gewezen. Ze was ook aanwezig bij het panel en vroeg me of ik maandag live in de uitzending wilde komen praten over de resultaten van haar steekproef. Is de muziekjournalistiek niet ten dode opgeschreven, nu men nieuwe muziek leert kennen via sociale media en bloggers gratis stukken over muziek schrijven? Het leverde een leuk interview op met een presentator die goed voorbereid was. Je kunt het fragment hier terugluisteren, mocht je de live-uitzending gemist hebben: Sociale Media en Muziekjournalistiek

Waarom consuminderen geen slecht idee is:

Geloof, tolerantie, kansen, respect, armoede, politieke instabiliteit, afscheid en een nieuwe begin, het belang van familie en principes, discipline en afkomst; regisseur Leonard Retel Helmrich stopt veel thema’s in zijn documentaires Stand Van De Zon en Stand Van De Maan. Toch worden ze nooit topzwaar en kan je ook vaak lachen om deze twee documentaires rond de Indonesische familie Sjamsuddin.

De familie is een doorsnee familie die in het Indonesië van eind jaren negentig worstelt om hun sociale positie te verbeteren. We volgen hoe de armoede zoon Bakti verlamt, hoe moeder Rumidjah er voor probeert te zorgen dat haar kinderen en kleinkind Tari er op vooruit gaan. We volgen ze in hun werk, bij hun contacten met buurtgenoten en vrienden en in hun dagelijks leven. Tegen de achtergrond van de politieke instabiliteit, veroorzaakt door allesverslindende corruptie en bijbehorende schandalen, zien we een verzoek tot terugkeer van normen en waarden, slim opgepikt door de islam. Het zet de familiebanden van moeder en zoon Sjamsuddin onder druk, als de laatste (moslim, om met een moslima te kunnen trouwen) geen respect toont voor de religie van zijn moeder (christen).

Het is slechts een van de momenten dat je bewondering krijgt voor de werkwijze van regisseur Leonard Retel Helmrich. Het moet voor hem soms moeilijker geweest zijn om niet in te grijpen dan om het wel te doen. Knap hoe hij het voor elkaar krijgt om zich desondanks niet met zijn onderwerpen te bemoeien, en zij zich op hun beurt niet bewust lijken te zijn van de camera.

Ook de manier waarop hij de uitzichtloosheid van hun situatie in beeld brengt is vaak subtiel en toch veelzeggend. Zoals ook de wijze waarop hij de massapsychologie van de demonstraties verbeeldt fraai is. Daar verdienen ook de cameramensen en de montagetechnicus een pluim; de wijze waarop bijvoorbeeld de scenes met de cobra, Bakti op de treinbrug of het fragment in de waterput in beeld worden gebracht zijn ongekend.

De Stand Van De Zon en De Stand Van De Maan zijn deel 1 en 2 van een trilogie, waarvan De Stand Van De Sterren het afgelopen IDFA opende. Die laatste is niet online te zien (zie de trailer hieronder), de twee vorige wel.

De tip kwam van Meisievanmagdat

Je zou het anno 2010 2011 met zijn personal branding, schreeuwerige, megalomane mannetjes-met-een-mening en Twittervriendjespolitiek bijna vergeten, maar de uitverkiezing van @discographies als muziekcriticus van het jaar bewijst dat het nog kan: wat (en zeker ook hoe) er gezegd wordt is belangrijker dan wie het zegt. Een van de kenmerken van Twitter volgens de fans, al blijkt dat ook geregeld niet op te gaan dankzij belangenverstrengeling. De anonieme schrijver die op Twitter als @discographies schrijft is echter zó spot-on en humoristisch in zijn samenvattingen van oeuvres van bands/artiesten, dat het ‘m nu de titel van Music Critic of the Year heeft opgeleverd. En terecht.

Maandag 8 november. Dat was de datum dat de vijftig door OOR uitgekozen journalisten, influentials, programmeurs en bloggers hun jaarlijstje voor 2010 moesten inleveren. Te vroeg om twee zeer belangrijke platen nog mee te kunnen nemen: My Beautiful Dark Twisted Fantasy van Kanye West en Fabric 55 van Shackleton. Zo vallen er elk jaar slachtoffers door de combinatie releasedata/deadlines van maandbladen. Was Amy Winehouse’s Back To Black in Engeland in hetzelfde jaar uitgebracht als in Nederland, dan was dat dé plaat van 2007 geworden, en niet de Arctic Monkeys. Nu zetten sommige journalisten de (import)plaat in 2006 in hun jaarlijst en niet in 2007.

Twee weken terug volgde de uitslag: The Suburbs van Arcade Fire werd met een straatlengte voorsprong op nummer 2, High Violet van The National, gekozen als beste plaat van het jaar. Een te verwachten winnaar. Arcade Fire is zowel bij het publiek als pers geliefd en The Suburbs was een van de grootste releases van het jaar. Ik was blij met deze keuze. Het was niet mijn favoriete plaat van het jaar, het is wel een van mijn favoriete bands en ik was degene die de plaat recenseerde voor OOR.

Mijn jaarlijstje in OOR zag er zo uit:
1. The Tallest Man On Earth – The Wild Hunt
2. John Grant – Queen of Denmark
3. Arcade Fire – The Suburbs
4. Faberyayo & Vic Crezée – Het Grote Gedoe
5. The Tunes – Pududu!
6. Gold Panda – Lucky Shiner
7. Säkert! – Facit
8. oOoOO – oOoOO
9. Agnes Obel – Philharmonics
10. Flying Lotus – Cosmogramma

Inmiddels zijn we anderhalve maand verder en heb ik mezelf al verscheidene keren voor mijn kop geslagen dat ik Klavierwerke van James Blake vergeten ben. Of, vergeten? In een jaarlijstje mogen geen EP’s en geen live-albums staan, reden waarom bijvoorbeeld ook het fenomenale Special Moves van Mogwai niet in mijn lijstje staat. Daarom kwam het niet bij me op om Klavierwerke te noemen.

Nu was 2010 hét jaar van de EP. The Tallest Man On Earth, Houses, Flying Lotus, Case Mayfield, Houses, Nikoo, Balam Acab, Girls, oOoOO, The Crookes, Antony And The Johnsons: allemaal brachten ze geweldige EP’s uit, die ik niet in mijn jaarlijst kon opnemen. Wat dat betreft zouden de regels wel wat soepeler mogen. Een album als fysieke vorm is immers aan het verdwijnen, en als concept is er weinig verschil tussen een EP of een album. Daarbij: dan maken goede mixtapes ook eens een kans.

Dat ik oOoOO er dan wel in zette was tweeledig; enerzijds wist ik dat degene die de lijstjes verzamelde bij OOR de producer niet zou kennen en het waarschijnlijk niet zou checken om te zien of het een album was of een EP, anderzijds staan er zes nummers op en kan ik verdedigen dat het een kort album is. Er zijn complete punkplaten die korter zijn dan de 25 minuten die deze plaat duurt.

Het samenstellen van zo’n lijst is ook altijd een manier om je goede (lees: semi-obscure) smaak te etaleren. Dat is heel verleidelijk; je weet dat collega’s en lezers je zullen beoordelen op je lijstje. Een semi-obscure, bij voorkeur door Pitchfork, Fact of State de hemel ingeprezen ‘moeilijke’ plaat bovenaan je jaarlijstje moet de indruk wekken dat je een Zeer Goede Muziekkenner bent. Indie-snobisme, het muzikale equivalent van de lengte van pikken vergelijken. De mijne is moeilijker/obscuurder/beter gerecenseerd/door meer collega’s genoemd dan de jouwe, dus ik heb er meer ‘verstand van’.

Heb je zogenaamd essentiële releases als Arcade Fire, Flying Lotus of Kanye West niet in je lijst staan, dan kan je bijna niet serieus genomen worden als kenner. Het is een gevoel dat wel heerst onder de ‘kenners’, maar zelden wordt uitgesproken. Iemand schreef er zelfs een heel tof artikel over. Hieronder vind je mijn jaarlijstje zoals dat op dinsdag 28 december 2010 samengesteld is, met zo min mogelijk overpeinzingen over hoe deze top 15 geïnterpreteerd gaat worden bij collega’s of lezers. Het zijn simpelweg mijn favoriete platen van dit jaar, met veel moeite samengesteld. Er was zoveel moois! Is het artikel van Michael Lopez ook op mij van toepassing?

Dat levert nu het volgende lijstje op:
1. The Tallest Man On Earth – The Wild Hunt
2. John Grant – Queen of Denmark
3. Arcade Fire – The Suburbs
4. Faberyayo & Vic Crezée – Het Grote Gedoe
5. Case Mayfield – EP
6. The Tunes – Pududu!
7. oOoOO – oOoOO
8. Gold Panda – Lucky Shiner
9. James Blake – Klavierwerke
10. Säkert! – Facit
11. Agnes Obel – Philharmonics
12. Sleigh Bells – Treats
13. Flying Lotus – Cosmogramma
14. Vampire Weekend – Contra
15. Ariel Pink’s Haunted Graffiti – Before Today

Goede grap, al ligt ‘ie misschien wat voor de hand; eerst remixten witch houseproducers al credible hiphop- en R ‘n’ B-muzikanten als Kanye en Miley Cyrus. Dan is het slechts een kwestie van tijd voordat er ook minder gewaardeerde muzikanten door de mangel worden gehaald. En aangezien er in de muziekwereld momenteel niemand minder wordt gehaat dan tienersterretje Justin Bieber, was hij een makkelijke prooi. Zijn track U Smile werd door Shamantis niet geremixt tot een witch housetrack, maar slechts 800 (!) keer vertraagd tot er een soort soundtrack voor onderwaterfilms overblijft, die beter genietbaar is dan het origineel:
Justin Bieber – U Smile 800% vertraagd by Shamantis

Het gaat wellicht wat ver om de ooit razendpopulaire Finse gothpoprockers van HIM als de metalvariant van Justin Bieber uit te roepen, feit is wel dat ze door de meeste metal- en rockfans met de nek worden aangekeken en een voor het genre relatief groot aantal tienermeisjes aantrekken. Voor de remixplaat SWRMXS lieten de Finnen elf remixers als Tiesto, Morgan Page, VV en anderen een interpretatie van hun nummers geven. Ook Salem en oOoOO mochten zich uitleven. Het resultaat hoor je hier.

HIM – In The Arms Of Rain (SALEM Remix)

HIM – Shatter Me With Hope (oOoOO Remix)

Op 6 januari is het eerste concert van een witch house artiest in Nederland: ℑ⊇≥◊≤⊆ℜ speelt dan in Paradox in Tilburg. Je zult hem echter niet als ℑ⊇≥◊≤⊆ℜ op de flyer zien staan, maar als Mater Suspiria Vision.
Dat ziet er zo uit:

Vraag je je overigens af hoe gezellig het is bij concerten van witch house-artiesten? Kijk dan eens naar deze foto’s: http://www.longclothing.com/gallery/15/

‘Nog nooit van gehoord. Witch house zei je?’. Ja, ze zijn soms lachen, de reacties die ik krijg als ik over witch house begin. Van verschillende collega’s die de jaren tachtig bewust hebben meegemaakt krijg ik de reactie ‘dat is gewoon wave’, anderen halen hun schouders op voor het zoveelste sub-subgenre. Beiden hebben een enigszins gelijk, maar gooien het kind met het badwater weg.

Want in de marges en rafelranden van de kunst gebeuren de spannendste dingen, daarmee vertel ik niets nieuws. Bovendien, in een tijd dat er in de muziek al jaren geen echt baanbrekend nieuw genre meer is gelanceerd moet je wel de sub-subgenres induiken als je iets echt spannends en vernieuwends wilt horen. Daar waar muziek niet gemaakt wordt voor een massapubliek maar waar geprobeerd wordt iets nieuws te maken. Waar gitaarriffs uit de metal worden gecombineerd met r&b beats bijvoorbeeld, of jazz even de stratosfeer wordt ingeschoten met behulp van breakbeats. Of er met behulp van vertraagde vocalen en brakke synthesizers duistere klanktapijten worden geweven die witch house, drag, grave wave of haunted house worden genoemd. Muziek die niet pleast, maar verontrust, intrigeert, fascineert en soms irriteert. En waarvan de makers veelal anoniem zijn. Niet alleen omdat ze achter onuitspreekbare en vaak ook onGooglebare bandnamen met logo’s schuilgaan als ///▲▲▲\\\, †‡† of ℑ⊇≥◊≤⊆ℜ, maar ook omdat ze geen beeldmateriaal van zichzelf vrijgeven.

Een genre dat overigens gelabeld werd op Last.FM, een unicum. Nu was het eens niet een journalist die een naambordje op een groep artiesten die een gemeenschappelijke sound hebben drukte, maar de muziekconsument zelf. Ook hier neemt de consument het heft in handen en kan de industrie er alleen maar in meegaan. In de Hotlist van augustus schreef ik er al over, nu het genre een meesterwerkje afleverde in de vorm van oOoOO’s Mumbai.

Er verschijnen nu geregeld mixtapes met spannende nieuwe tracks van mensen als deze oOoOO (spreek uit ‘oh’, echte naam Christopher Greenspan), Balam Acab, Salem, †‡† (‘Ritualzzz’) of Stalker. Het label om in de gaten te houden is Tri Angle Records, thuisbasis van Stalker, oOoOO en Balam Acab en komend jaar ook het fraai, zij het wat uit de toon vallende How To Dress Well.

Een andere naam om in de gaten te houden is Becoming Real, die een heel fijne mixtape maakte voor Fact. Je luistert ‘m hier, en let op die geweldige remix van het vrolijke Kissing You van Des’ree die in de handen van Becoming Real opeens heel anders klinkt. FACT Mix 205 – Becoming Real (Nov ’10) by factmag