Bidden met Ibeyi

ibeyi

Als talentspotter is het verleidelijk om altijd te zoeken naar ‘the next big thing’. Wie is de volgende ster in de dop? Als je alleen zo naar popmuziek kijkt mis je wel eens talenten die iets heel bijzonders doen, zonder de kans te hebben op groot succes. De Franse tweelingzusjes van Ibeyi is typisch zo’n act die iets bijzonders doen, zonder daar wereldwijd mee door te gaan breken. Ik sprak ze voor OOR op Eurosonic Noorderslag 2015. Richard Russell mag ze wel verzekeren, die oren van hem. Het gehoororgaan van de baas van XL Recordings is goud waard, zo bewees hij met platen van Adele, M.I.A., Vampire Weekend en talloze andere millionsellers. Ook de minder commercieel succesvolle artiesten in zijn stal leveren bijzondere en volkomen eigen werk af, getuige albums als Nobody Knows (Willis Earl Beal), LP1 (FKA Twigs) en I’m New Here (Gil Scott-Heron). Zijn nieuwste ontdekking heet Ibeyi: een Cubaans-Venezuleaanse tweeling uit Frankrijk, die met een elektronische benadering oude voodooliedjes schrijven. Het resultaat is compleet uniek. ‘Je zingt muziek die duizenden mensen voor jou gezongen hebben.’

‘Zij is twee minuten ouder’ zucht Lisa-Kaindé Díaz vanonder haar prachtige bos krullen. Twintig jaar nadat haar tweelingzus Naomi een luttele 120 seconden eerder ter wereld kwam zit het haar nog altijd dwars dat het niet andersom was. De twee net twintigjarige Françaises lachen en giebelen veel. Om elkaar, zichzelf, en om mij. Ze vullen constant elkaars zinnen aan en corrigeren elkaar waar nodig. Hun moeder houdt een paar tafeltjes verderop haar kuikens in de gaten. Haar dochters vormen samen Ibeyi, en debuteren deze maand met een titelloos album dat totaal op zichzelf lijkt te staan. Met behulp van een keyboard, cajon, conga’s, drumcomputer en allerhande percussie worden voodooritmes en chants uit de Cubaanse Yorùbá-cultuur gekoppeld aan hemelse samenzang en ingekleurd met een licht elektronische sausje. Ramshackle soul, met hints naar hiphop, folk en blues en afwisselend gezongen in het Frans, Spaans, Engels en Yorùbá. De bonte mix lijkt terug te leiden zijn naar hun achtergrond: de twee Françaises zijn dochters van een Tunesisch-Venezeluaanse moeder en de van o.a. Buena Vista Social Club bekende Cubaanse percussionist Anga Díaz. Toen hun vader in 2006 op 45-jarige leeftijd overleed, nam de 11-jarige Naomi haar vaders cajón en leerde zichzelf het instrument bespelen. “Het was niet iets wat ik bewust heb gedaan. De symboliek zag ik pas later,” blikt ze terug.

Op het Eurosonic Noorderslag festival traden de twee jongedames op in een Schouwburg waar het bordje ‘vol’ aan de deur kon worden gehangen. Dat er zoveel belangstelling voor Ibeyi was, heeft alles te maken met de vorig jaar verschenen EP Oya en het titelloze debuut dat deze maand verschijnt. Niet alleen tekent de tweeling daarop voor een volstrekt uniek geluid, de vier liedjes verschijnen bij kwaliteitslabel XL Recordings, dat eerder onderdak bood aan o.a. M.I.A., Adele en Dizzee Rascal. Zo spannend en bezwerend als het debuut en de EP wordt het optreden niet, zelfs niet als ze er een cover van Jay Electronica’s Better in Tune with the Infinite uit gooien. Dat het aanstaande debuut van de twee Françaises heel bijzonders gaat worden, daar twijfelt echter niemand in de zaal aan.

m_G-NB1N Het lag niet voor de hand dat ze zelf ook muzikant zouden worden, legt Lisa uit. “We waren als kind helemaal niet bezig met muziek. Het is zelfs nooit ter sprake gekomen om ook muzikant te worden. Als onze vader vroeg of we muziek wilden maken zeiden we ‘nee, we willen naar het strand!’. En dan gingen we naar het strand. Ik denk dat het goed is dat hij ons nooit heeft gepusht. We voelden nu geen druk om in zijn voetsporen te treden.” Op school krijgen ze muziekles. Lisa speelt klassiek piano, Naomi percussie. ibeyi-oneMaar niet met elkaar, want dat leverde altijd ruzie op. Tot drie jaar geleden, toen ze samen Ibeyi begonnen. Lisa: “Dat we een tweeling zijn maakt het soms lastig om samen in een band te zitten. Er is geen afstand. Als ik kwaad op haar ben is dat niet alleen op een werkniveau, maar ook op een dieper niveau, doordat we zussen zijn en een geschiedenis delen. Dat is ook een voordeel; op het podium voelen we een krachtige connectie. Ik denk dat die band ons sterker laat voelen en onze onderlinge relatie hechter maakt. We voelen wat de ander wil, omdat we elkaar door en door kennen.”

Dat Ibeyi zo’n uniek geluid heeft, komt voor een groot deel door hun moeder. Behalve dat ze de manager van Ibeyi is, zorgde ze er ook voor dat de twee met de Yorùbá-cultuur in aanraking kwamen. Dat verklaart die voor Europese oren als voodooritmes en chants klinkende geluiden in hun muziek, legt Lisa uit. “Onze moeder zingt vaak Yorùbá-chants. De slaven uit Nigeria en Benin namen de Yorùbáreligie mee naar Cuba. Onze moeder leerde op haar achttiende Yorùbá kennen, en heeft zo ook onze vader ontmoet bij een concert. De chants, ceremonies en gebruiken van Yorùbá bracht ze weer op ons over.” De naam Ibeyi betekent ‘tweeling’ in de Yorùbá-taal en is een verwijzing naar de tweelinggod Orisha Ibeji. Ook de naam van de Oya EP is een verwijzing naar een figuur uit de Yorùbá, en single River verwijst naar de god Oshun. Lisa: “Yorùbá was een deel van onze opvoeding, dus was het niet meer dan logisch dat het in onze muziek terug zou komen In die chants kun je de kracht van de muziek voelen, zelfs als je de woorden niet verstaat. Je zingt muziek die duizenden mensen voor jou gezongen hebben in de loop van de geschiedenis. Er is een erfenis die je deelt met mensen uit het verleden, een connectie via de muziek. En dat voel je.”

Het was Naomi die precies voor ogen had wat de sound van Ibeyi moest worden. James Blake wees haar de weg. “Ik hoorde wat hij deed en dacht ‘dit moeten we toepassen op Ibeyi’. Dat hebben we samen met Richard en (geluidstechnicus) John Foyle verder uitgewerkt.” De twee zien hun muziek niet alleen als liedjes. Het zijn gebeden. Naomi: “Onze liedjes gaan over het leven, de dood, de liefde en familie. Vooral dat laatste is erg belangrijk voor ons. Niet alleen onze vader is overleden, we hebben twee jaar terug ook onze zus verloren door een hersenbloeding. Yanira heette ze, het is een van de liedjes op het album en speciaal voor haar geschreven. Dat zal ik de rest van mijn leven blijven zingen. Ik vind dat iedereen een liedje verdient en hoop dat ooit iemand voor mij een liedje zal schrijven. Zodat ik er naar kan luisteren als ik verdrietig ben, en te weten dat er iemand is die van mij houdt. We zingen elke avond gebeden in onze liedjes. Het is onze manier om contact te zoeken met onze vader en zus. Met album kunnen we tegen ze zeggen: “we zullen je nooit vergeten”.’