Afrika’s grootste popfestival: Mawazine festival 2013

_DSC5140“Thank you for flying with Ambassador Airlines” klinkt het vanaf het Bouregrepodium. Het is even na tien uur ’s avonds op de slotdag van het Mawazine Festival in Rabat, Marokko als de introtape van BLITZ THE AMBASSADOR aankondigt dat we op reis gaan. De rapper uit Brooklyn neemt de paar duizend toeschouwers mee naar zijn geboorteland Ghana.

Hij zal het wellicht zelf niet beseffen, maar hij doet zijn artiestennaam met recht naam aan op dit festival dat als slogan ‘rhythms du monde’ (ritmes van de wereld) heeft en verschillende culturen en muziek bij elkaar brengt. Niet alleen van Afrika, ook steeds meer uit Europa, Amerika, Azië en Afrika. Langzaam maar zeker krijgt ook Europa steeds meer lucht van het festival, dat met 2,5 miljoen bezoekers verdeeld over 10 dagen en 7 podia het grootste festival van Afrika is. Sinds de oprichting in 2001 speelden wereldsterren als Elton John, Mariah Carey, Whitney Houston, Shakira en Stevie Wonder op Mawazine, niet zelden voor het eerst op het continent. Dit jaar zijn Rihanna, David Guetta, The Jacksons, Taio Cruz, Jessie J en Mika de headliners, naast talloze Afrikaanse, Aziatische en Arabische artiesten die zelden in het westen te zien zijn.

Daardoor komen er elk jaar meer mensen die de twaalf kilometer tussen Europa en Marokko oversteken naar het festival, vertelt Abbas Azzouzi trots. Hij is vice-president van Maroc Cultures, de organisator van het festival. Trots is hij tijdens deze twaalfde editie op het optreden van Rihanna, die haar tournee begon door het openingsoptreden van Mawazine te geven. “150.000 mensen kwamen naar het optreden. Een record!” vertelt hij glunderend. “95% van het publiek ziet de optredens gratis. De mensen die het dichtst bij het podium willen staan moeten wel een kaartje kopen. Samen met de sponsors dekken zij de kosten.”

_DSC2906

Ondanks 2,5 miljoen bezoekers en een live-uitzending op tv voor zo’n 20 miljoen kijkers is niet iedereen even blij met het festival; de schaars geklede Jessie J kon rekenen op kritiek in het islamitische land. Ook de 6 miljoen euro die het festival kost is koren op de molen van critici. Zij vinden dat het budget beter besteed kan worden aan armoedebestrijding, hoewel de overheid het festival nauwelijks steunt. Azzouzi: “Dat er armoede heerst wil niet zeggen dat je geen culturele activiteiten mag ontplooien. Dat kost geld. Daarbij waren de kosten de eerste jaren hoog omdat we alle apparatuur en kennis moesten importeren. We hopen dat we de komende jaren in Marokko een muziekindustrie en een infrastructuur voor live-optredens kunnen opbouwen, onder andere via workshops en talentontwikkeling. Daarnaast willen we met het festival de buitenwereld laten zien wat Rabat te bieden heeft en de waarden van Marokko laten zien: diversiteit, openheid, tolerantie en het bouwen van bruggen tussen landen en culturen.”

In Africa United, de winnaar van de muziekcompetitie voor Mawazine, heeft hij een ideaal uithangbord. De Marokkaanse band mixt reggae met Afrikaanse muziek en bestaat uit studenten afkomstig uit Marokko, de Comoren, Djibouti en Ivoorkust. Zanger Fahad Faisoil, de initiatiefnemer van de groep, studeert accountancy in Rabat en komt oorspronkelijk uit de Comoren. Dankzij het winnen van een bandcompetitie staat hij nu met zijn band op Mawazine. Fahad: “Ik heb het podium waar we spelen al gezien; ik woon er vlak bij” lacht hij. “Het is echt enorm belangrijk voor ons om hier te mogen spelen. Het is het grootste festival van het land en met ons optreden kunnen we duizenden mensen kennis laten maken met onze muziek. We hebben nog nooit voor zoveel mensen gespeeld.” (Zie het concert hier)

Een clubcircuit zoals dat in Europa is er niet in Afrika. De komst van internationale sterren is dan ook groot nieuws en brengt duizenden mensen op de been. Rockfans die muziek ontdekken via internet (platenwinkels zijn er niet tot nauwelijks) zien niet zelden voor het eerst live een rockconcert op Mawazine. Dat levert euforische reacties op, zoals bij DEEP PURPLE op het grote Suissi-podium goed te zien is. Legendarisch geworden in de jaren zeventig met hits als Smoke On The Water en Child In Time zijn de Britten inmiddels in de herfst van hun carrière. Het deert de ongeveer 30.000 bezoekers, waaronder de president van het parlement midden in het publiek, geen moment.

 _DSC5163

De stoerste Marokkaanse tienerjongens scanderen de naam van de band, zwaaien met bordjes met “I Love Deep Purple” of springen met de armen om elkaars schouders op en neer, de meisjes kijken met glinsterende ogen naar het stel grijzende vijftigers en zestigers op het podium, die zelf met Fireball en Into The Fire geroutineerd warmdraaien. Gedurende de volgende anderhalf uur wordt elke solo, en dat zijn er nogal wat om de vocaal regelmatig tekort schietende zanger Ian Gillan rust te geven, met gejuich onthaald. “Goed moment om bier te halen” zou je normaal denken, maar dat wordt er niet verkocht. Als de in een tye-dye shirt met indianenprint gestoken gitarist Steve Morse uiteindelijk Smoke On The Water inzet als laatste song voor de toegift gaan alle remmen los, en vooral bij de generatie die de release van het origineel of Beavis en Butthead niet hebben meegemaakt. Opvallend: ondanks massaal verzoek geen Child In Time.

(Deep Purple op Mawazine 2013)

Een paar kilometer verderop, vlak voor de oude kasbah in de binnenstad en naast het water van de oceaan, staat het Bouregregpodium voor Afrikaanse artiesten. Het is jammer dat AMADOU & MARIAM niet kunnen zien hoe bijzonder de plek is waar ze vanavond spelen. Het blinde echtpaar uit Mali moet de zeebries en de sfeer van de kasbah en naastgelegen medina echter wel voelen. Het duo is met hun swingende afropop geen onbekende op het festival, want in 2009 speelden ze er eerder. Terecht, want ze zijn razendpopulair. Dat komt deels doordat de laatste paar platen van het tweetal in het Frans zijn, de taal die sinds de Franse kolonialisten uit Marokko vertrokken nog steeds veelvuldig gesproken wordt. Er wordt dan ook geregeld hartstochtelijk meegezongen (video: klik!). Mawazine laat weten dat het ze graag een derde keer terug ziet komen.

Sommige optredens krijgen net een extra lading als je ze op de juiste plek ziet (dan krijg je dit soort taferelen). Zoals het geval is bij EL GUSTO. Het verhaal achter het bonte gezelschap is zo bijzonder dat er vorig jaar een documentaire over hen gemaakt is: in het 18-koppige orkest uit de oude volkswijk van Algiers spelen joden en moslims, Afrikanen en Europeanen samen. Door de revolutie in Algerije in 1962 verloren ze elkaar uit het oog. Sinds enkele jaren spelen de mannen, inmiddels allemaal ver in de zeventig, weer met elkaar. Hun chaabimuziek is een stijl diepgeworteld in de maghrebcultuur, een gegeven dat direct duidelijk wordt zodra de ouverture wordt ingezet. De zaal veert op uit het rode pluche en klapt enthousiast mee. De stemmen van de heren hebben weliswaar hun beste tijd gehad, de emotie wordt er alleen maar door versterkt. Aan de vingervlugheid doet de leeftijd nog niets af; de instrumentale passages kennen vlug vingerwerk op de Spaanse gitaar en worden geruggesteund door o.a. luit, viool, accordeon, percussie mandolien en viool. Tussen de liedjes door hebben ze de lachers op de hand met komische praatjes. Het wachten is op een Ry Cooder die ze op sleeptouw neemt naar het westen. 

_DSC5449

Het is niet druk als BLITZ THE AMBASSADOR de slotavond van Mawazine mag afsluiten. Veel mensen zijn nog even naar de moskee voor het avondgebed. Tegen de tijd dat de Ghanese Amerikaan begint druppelt het langzaam vol. De rapper, die hiphop combineert met de Afrikaanse ritmes uit zijn geboorteland, werkt hard om er een geslaagde show van te maken. Zijn uitmuntende band waant zich op een sportschool en ondersteunt het strakke spel met dansjes en aanmoedigingen, zonder een steek te laten vallen. Met zo’n basis kan hun aanvoerder de blitz maken. Hij geeft hiphoples, laat de Marokkanen kennismaken met Ghana en geeft terloops mee hoe goed live hiphop kan klinken (video: klik!). Wanneer hij besluit zich een weg door de menigte te banen om vanaf een tv-toren boven het publiek uit te rappen, tekent hij voor het hoogtepunt van de dag. Hij rapt vanavond veel woorden, maar het woord “shukran” (bedankt) valt het vaakst. Het vliegtuig is geland, over een jaar wordt de reis opnieuw ondernomen. JASPER VAN VUGT

(Voor OOR.nl en Festivalinfo.nl was ik dit jaar op het Mawazine festival, het grootste muziekfestival van Afrika. Het was de tweede keer dat ik op Mawazine was; vorig jaar werd ik voor het eerst uitgenodigd. Samen met mijn foto’s verscheen het bovenstaand verslag op beide websites.)

_DSC5517 klein